Ελληνικό Κέντρο Focusing - Εκπαίδευση

Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική εκπαίδευση

Γενικά για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
Σε ποιους απευθύνεται το πρόγραμμα
Στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος
Κεντρικοί Άξονες του Προγράμματος
Προσωποκεντρική και Focusing-Βιωματική Θεωρία

• Η Προσωποκεντρική Προσέγγιση
• Η Focusing-βιωματική Προσέγγιση

Γενικά

Κορυφή της σελίδας

Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί από το Ελληνικό Κέντρο Focusing ως ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης και εξειδίκευσης στην Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία.

Αυτό σημαίνει ότι το πρόγραμμα προσφέρει το γενικότερο πλαίσιο, μέσα στο οποίο οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να καλλιεργήσουν και να αναπτύξουν όλες τις θεωρητικές, πρακτικές και προσωπικές δεξιότητες που απαιτούνται για να εργαστούν ως ανεξάρτητοι και αυτόνομοι Προσωποκεντρικοί και Focusing-Βιωματικοί Σύμβουλοι και Ψυχοθεραπευτές.

Το πρόγραμμα είναι αναγνωρισμένο από τους ακόλουθους φορείς:

α) από το Κεντρικό Institute Focusing της Νέας Υόρκης, Η.Π.Α

β) από την Εθνική Εταιρία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος

γ) από την Ελληνική Εταιρία Συμβουλευτικής

δ) από το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Εταιριών Προσωποκεντρικής και Βιωματικής Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας (NEAPCECP)

Συνεπώς μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι εκπαιδευόμενοι μπορούν, εφόσον διαθέτουν τα επιπρόσθετα απαραίτητα κριτήρια:

α) να αναγνωριστούν ως σύμβουλοι, ή/και ψυχοθεραπευτές από τις αντίστοιχες επαγγελματικές εταιρίες, την Ελληνική Εταιρία Συμβουλευτικής και την Εθνική Εταιρία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος που εκπροσωπούν στην Ελλάδα τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς φορείς.

β) εφόσον έχουν εγγραφεί στο Κεντρικό Institute Focusing της Νέας Υόρκης, Η.Π.Α., να τους χορηγηθεί από αυτό Πιστοποιητικό Εκπαίδευσης στην Focusing-Βιωματική Θεραπεία [Focusing Oriented Therapy (F.O.T.)]

Κορυφή της σελίδας

---

Σε Ποιους Απευθύνεται το Πρόγραμμα

Κορυφή της σελίδας

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε άτομα που ασκούν διάφορα επαγγέλματα, με ποικίλα ενδιαφέροντα, όπως:

• Επαγγελματίες του χώρου της ψυχικής υγείας, οι οποίοι σκοπεύουν να ασκήσουν το επάγγελμα του συμβούλου/ψυχοθεραπευτή (ψυχιάτρους, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς)
• Επαγγελματίες του χώρου της υγείας, όπως γιατρούς, οδοντιάτρους, νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές, οι οποίοι επιθυμούν να καλλιεργήσουν τις συμβουλευτικές τους ικανότητες και να εφαρμόσυν τις αρχές της συμβουλευτικής στον χώρο της δουλειάς τους
• Εκπαιδευτικούς και παιδαγωγούς οι οποίοι ενδιαφέρονται να εφαρμόσουν τις αρχές της συμβουλετικής στην παιδαγωγική τους πρακτική
• Σχολικούς συμβούλους
• Υπεύθυνους προσωπικού και επιχειρήσεων (managers)
• Συμβούλους επιχειρήσεων και οργανισμών
• Καλλιτέχνες
• Άτομα που επιθυμούν να καλλιεργηθούν προσωπικά, ν’ αναπτύξουν δεξιότητες προσωπικές και διαπροσωπικές, να βελτιώσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες.

Κορυφή της σελίδας

---

Στόχοι του Προγράμματος

Κορυφή της σελίδας

Γενικοί Στόχοι

Το πρόγραμμα εκπαίδευσης στην Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία είναι ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που οδηγεί στην επαγγελματική εξειδίκευση της Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας.

Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι η επαρκής και πλήρης εκπαίδευση μελλοντικών Συμβούλων και Ψυχοθεραπευτών, ικανών να ασκήσουν με αυτογνωσία, υπευθυνότητα και επιστημονική κατάρτιση τ’ αντίστοιχα επαγγέλματα

Γι’αυτό και το συγκεκριμένο πρόγραμμα θεωρεί αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας την προσωπική ανάπτυξη των εκπαιδευομένων, η οποία μπορεί και οφείλει να συμβαδίζει παράλληλα με την καλλιέργεια των συμβουλευτικών/ψυχοθεραπευτικών τους δεξιοτήτων, την θεωρητική τους κατάρτιση και την σύνθεση όλων αυτών στην εποπτευόμενη πρακτική εφαρμογή τους.

Συνεπώς το πρόγραμμα βασίζεται στους παρακάτω κεντρικούς άξονες:

• την προσωπική ανάπτυξη
• την ομαδική εκπαίδευση
• την κλινική άσκηση/πρακτική
• την εποπτεία

---

Αντικειμενικοί Στόχοι

Κεντρικός στόχος του προγράμματος θεωρείται η απόκτηση της επαγγελματικής ταυτότητας του Προσωποκεντρικού και Focusing-βιωματικού συμβούλου/ψυχοθεραπευτή, μέσα από την προσωπική ανάπτυξη του εκπαιδευόμενου, η οποία στηρίζεται:

• Στην θεωρητική του κατάρτιση και κατανόηση της Προσωποκεντρικής και Focusing-βιωματικής Προσέγγισης
• Στην καλλιέργεια των συμβουλευτικών/ψυχοθεραπευτικών δεξιοτήτων του, για την δημιουργία και διατήρηση μιας συμβουλευτικής/ θεραπευτικής σχέσης με ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων.
• Στην ικανότητά του για αναστοχασμό και κριτική επισκόπηση, στα πλαίσια της εποπτείας αρχικά, της κλινικής του άσκησης, και στη συνέχεια της συμβουλευτικής/ψυχοθεραπευτικής του πρακτικής εργασίας.
• Στην αποδοχή της αναγκαιότητας να λειτουργεί και εφαρμόζει την συμβουλευτική και ψυχοθεραπευτική του πρακτική, μέσα σ’ ένα αυστηρά δεοντολογικό πλαίσιο.

Κορυφή της σελίδας

---

Ειδικοί Στόχοι του Εκπαιδευτικού Προγράμματος

Κορυφή της σελίδας

Σε Προσωπικό Επίπεδο

• Τη συνειδητοποίηση ότι το κύριο συμβουλευτικό/θεραπευτικό εργαλείο είναι ο εαυτός του θεραπευτή και όχι τόσο οι ακαδημαϊκές, θεωρητικές γνώσεις. Γι’αυτό είναι απολύτως απαραίτητη η προσωπική του ανάπτυξη και καλλιέργεια.
• Την αναζήτηση συνεχούς αυτογνωσίας, η οποία περιλαμβάνει συνειδητοποίηση της αυτο-εικόνας του, των συνθηκών του αξίας, και του αντιληπτικού του πεδίου.
• Την αναγνώριση του τρόπου με τον οποίο συμβολοποιεί τις εμπειρίες του και σχετίζεται με τα βιώματά του.
• Την αναγνώριση των μηχανισμών άμυνάς του, με τους οποίους διαστρεβλώνει ή/και αρνείται τις εμπειρίες του, με συνέπεια την παράκαμψη της βιωματικής του διαδικασίας.
• Την καλλιέργεια της δυνατότητάς του να εστιάζεται στην βιωματική του διαδικασία, είτε αφορά σε δικά του θέματα, είτε στην αλληλεπίδραση με τον πελάτη του.
• Την σταδιακή απόκτηση εμπιστοσύνης και αποδοχής του εαυτού του.
• Την αναγνώριση των τυφλών του σημείων (εμπειρίες, γνώσεις, σκέψεις, συναισθήματα, αξίες), τα οποία μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την συμβουλευτική/θεραπευτική του πρακτική.

Κορυφή της σελίδας

Σε Θεωρητικό Επίπεδο

• Την κατάκτηση ενός υψηλού επιπέδου θεωρητικής κατάρτισης και κατανόησης της Προσωποκεντρικής και Focusing-βιωματικής Προσέγγισης
• Την σε βάθος κατανόηση της θεωρίας της Προσωπικότητας της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης, καθώς και της θεωρίας Αλλαγής της Προσωπικότητας της Focusing-βιωματικής Προσέγγισης, έτσι ώστε να μπορεί να περιγράψει, για επιστημονικούς, ερευνητικούς και εποπτικούς λόγους, τον ψυχικό κόσμο του πελάτη του
• Την καλλιέργεια της ικανότητάς του για κριτική ανάγνωση, μελέτη και ανασκόπηση της βιβλιογραφίας της Προσωποκεντρικής & Focusing-βιωματικής Προσέγγισης ειδικότερα, αλλά και της Συμβουλευτικής/Ψυχοθεραπείας γενικότερα
• Την καλλιέργεια της κριτικής του σκέψης, καθώς και της συγκριτικής του κατανόησης των κυριότερων θεραπευτικών προσεγγίσεων, συμπεριλαμβανομένης και της δικής του
• Την κατανόηση των προσωπικών, πολιτισμικών και κοινωνικών παραγόντων που επηρεάζουν την διαμόρφωση της προσωπικότητας και της ψυχολογικής διαταραχής

Κορυφή της σελίδας

Σε Επίπεδο Δεξιοτήτων

• Την καλλιέργεια των επικοινωνιακών του δεξιοτήτων.
• Την καλλιέργεια των συμβουλευτικών/ψυχοθεραπευτικών του δεξιοτήτων.
• Την περαιτέρω καλλιέργεια της ικανότητας για αυτόνομη, αλλά και ομαδική μελέτη και συγγραφή εργασιών.
• Την καλλιέργεια της ικανότητας αναστοχασμού της συμβουλευτικής/ ψυχοθε-ραπευτικής πρακτικής του.
• Την συνεχή φροντίδα του για ατομική ή/και ομαδική εποπτεία, τόσο για δικό του, όσο και όφελος του πελάτη του
• Την ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης συγκρούσεων με άλλους
• Την καλλιέργεια της ικανότητάς του για επαφή με τους άλλους, μέσα από τις αρχές της Προσωποκεντρικής και Focusing-βιωματικής Προσέγγισης.

Κορυφή της σελίδας

Σε Κλινικό Επίπεδο

• Την καλλιέργεια της ικανότητάς του να δημιουργεί και να διατηρεί ασφαλείς και με σεβασμό συμβουλευτικές/ψυχοθεραπευτικές σχέσεις
• Την καλλιέργεια της ενσυναισθητικής του ικανότητας
• Την αναγνώριση της άνευ-όρων αποδοχής του
• Την ανάπτυξη της αυθεντικότητάς του και της έκφρασης αυτής
• Την καλλιέργεια της ικανότητάς του να εστιάζεται στο βίωμά του και να αντλεί τις κατάλληλες για την σχέση του με τον πελάτη πληροφορίες
• Την καλλιέργεια της ποιότητας της παρουσίας του
• Την επιδίωξη της κατάληλης ανταπόκρισης, σεβόμενος την ιδιαιτερότητα του κάθε πελάτη του
• Την φροντίδα της ομαλής, ασφαλούς και απρόσκοπτης διεξαγωγής της συμβουλευτικής/ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας
• Την αναγνώριση και τον σεβασμό των ορίων της συμβουλευτικής/ ψυχοθεραπευτικής πρακτικής του
• Την αναγνώριση και τον σεβασμό των προσωπικών του ορίων
• Την φροντίδα για την ομαλή παραπομπή των πελατών του
• Την διατήρηση καλών σχέσεων με συναδέλφους του
• Την αναγνώριση των σταδίων της θεραπευτικής διαδικασίας
• Την αναγνώριση του ιδιοσυγκρασιακού τρόπου σχέσης του πελάτου του με το βίωμα του και την διευκόλυνση της αποκατάστασης αυτής της βιωματικής διαδικασίας
• Την παροχή και διατήρηση του εξωτερικού πλαισίου συμβουλευτικής/ ψυχοθεραπευτικής εργασίας (χώρος, χρόνος, διάρκεια)
• Την φροντίδα για διαρκή εποπτεία της συμβουλευτικής/ψυχοθεραπευτικής πρακτικής του

Κορυφή της σελίδας

Σε Επαγγελματικό Επίπεδο

• Την καλλιέργεια της επαγγελματικής του ταυτότητας, ως συμβούλου/ ψυχοθεραπευτή
• Την αυτόνομη και ανεξάρτητη εξάσκηση της συμβουλευτικής/ ψυχοθεραπευτκής εργασίας του, είτε στο επίπεδο πρόληψης, είτε στο επίπεδο αντιμετώπισης προβλημάτων
• Την δυνατότητα συνεργασίας, είτε με συναδέλφους, ή με δημόσιους ή /και ιδιωτικούς φορείς

Κορυφή της σελίδας

---

Κεντρικοί Άξονες του Προγράμματος

Κορυφή της σελίδας

Προσωπική Ανάπτυξη

Η προσωπική ανάπτυξη αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του εκπαιδευτικού προγράμματος, εφόσον στην Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική συμβουλευτική/ ψυχοθεραπεία το ουσιαστικότερο, αν όχι κύριο εργαλείο που διαθέτει ο μελλοντικός σύμβουλος/ ψυχοθεραπευτής, είναι ο εαυτός του, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι οι θεωρητικές γνώσεις του, οι ασκήσεις, τα εργαστήρια και η εκπαίδευση σε δεξιότητες δεν κρίνονται εξ ίσου σημαντικά.

Η προσωπική ανάπτυξη επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους, στα πλαίσια ωστόσο του εκπαιδευτικού αυτού προγράμματος θεωρείται, ως ‘βασιλική οδός’ για την προσωπική ανάπτυξη, η βιωματική μάθηση, γεγονός που ανταποκρίνεται βέβαια και στην φιλοσοφία της Προσωποκεντρικής και Focusing-βιωματικής Προσέγγισης.

Γι’ αυτό, πρωταρχικά, ο κάθε εκπαιδευόμενος διευκολύνεται να βιώσει, σε προσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο, την θεωρία και φιλοσοφία της Προσωποκεντρικής και Focusing-βιωματικής Προσέγγισης. Χωρίς αυτή την βιωματική μάθηση, και την συνακολουθούμενη προσωπική ανάπτυξη του εκπαιδευόμενου, το πρόγραμμα θα είχε περισσότερο ακαδημαϊκό χαρακτήρα και θα στερείτο της ουσίας της Προσωποκεντρικής και Focusing-βιωματικής Προσέγγισης που παραμένει η βιωματική εκπαίδευση.

Η προσωπική ανάπτυξη του εκπαιδευόμενου περιλαμβάνει αναλυτικότερα τις εξής παραμέτρους:

• Αυτογνωσία
• Επίγνωση των προσωπικών όρων αξίας, των προσωπικών αξιών, προκαταλήψεων και στερεοτύπων
• Επίγνωση του προσωπικού τρόπου συνειδητοποίησης, έκφρασης και συμπεριφοράς
• Επίγνωση του υποκειμενικού αντιληπτικού-φαινομενολογικού πλαισίου
• Επίγνωση του υποκειμενικού πλαισίου αναφοράς
• Επεξεργασία παρελθουσών εμπειριών
• Εμπιστοσύνη και αυτο-αποδοχή
• Καλλιέργεια της αυθεντικότητας, της γνησιότητας και της διαφάνειας
• Επίγνωση του υποκειμενικού τρόπου σχέσης με τα βιώματα
• Επίγνωση του υποκειμενικού τρόπου συμβολοποίησης
• Επίγνωση του υποκειμενικού τρόπου σχέσης με άλλους
• Επίγνωση των προσωπικών αμυντικών μηχανισμών
• Αναγνώριση των υποκειμενικών τυφλών σημείων των ευαίσθητων περιοχών, που μπορεί να επηρεάσουν την συμβουλευτική/ψυχοθεραπευτική σχέση
• Ενεργοποίηση και διευκόλυνση της οργανισμικής τάσης πραγμάτωσης

Επιτυγχάνεται δε μέσα από:

• Ομάδες Συνάντησης (Encounter Groups)
• Ομάδες Στήριξης (Support Group)
• Συνάντηση Κοινότητας (Community Meeting)

Κορυφή της σελίδας

Εργαστήρια – Εκπαίδευση σε Δεξιότητες

• Εργαστήρια Ενσυναίσθησης/Ενεργητικής Ακρόασης
• Εργαστήρια Focusing-Βιωματικής Ακρόασης
• Εργαστήρια Συμβουλευτικής/Ψυχοθεραπείας
• Εργαστήρια Θεραπευτικών Αποκρίσεων
• Εργαστήρια Διευκόλυνσης Ομάδων Συνάντησης
• Επίδειξη Θεραπευτικών Συνεδριών
• Ασκήσεις

Οι ασκήσεις που συνήθως προτείνονται είναι οι εξής:

• παίξιμο ρόλων
• άδεια καρέκλα
• τεχνική δύο καρεκλών
• μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης (κολλάζ, ζωγραφική κ.ά.)
• αναπαράσταση

Κορυφή της σελίδας

---

Προσωποκεντρική & Focusing-Βιωματική
Συμβουλευτική / Ψυχοθεραπεία

Κορυφή της σελίδας

Η Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική Συμβουλευτική/Ψυχοθεραπεία σηματοδοτεί την δημιουργική σύνθεση δύο παραλλήλων προσεγγίσεων, αυτής της Προσωποκεντρικής και της Focusing-βιωματικής. Αν και οι δύο αυτές προσεγγίσεις μοιράζονται ένα κοινό παρελθόν, και εν μέρει ένα κοινό παρόν, από ένα σημείο και μετά ακολούθησαν παράλληλες πορείες, άλλοτε συμπληρωματικές, και άλλοτε πάλι ανταγωνιστικές, ή ακόμη και αντίθετες.

Εμείς στο Ελληνικό Κέντρο Focusing, χωρίς να αγνοούμε τις διαφορές ανάμεσά τους και τις ιδιαιτερότητες της κάθε μιάς προσέγγισης, προσπαθούμε να εστιάσουμε την προσοχή μας μέσα από τις εκπαιδευτικές, θεραπευτικές και εποπτικές μας δραστηριότητες στα κοινά τους σημεία, στην αλληλοσυμπληρωματικότητά τους, στον συνεχή τους διάλογο, στην αλληλεπίδρασή τους, στην εξέλιξη και ανάπτυξή τους.

Το θεωρητικό πλαίσιο του προγράμματος εμπνέεται από τα φιλοσοφικά ρεύματα της Φαινομενολογίας και του Υπαρξισμού και παράλληλα βασίζεται στις επιστημονικές αρχές της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας, μια που και οι δύο προσεγγίσεις, τόσο η Προσωποκεντρική όσο και η Focusing-βιωματική, ανήκουν στον ευρύτερο χώρο της ανθρωπιστής ψυχολογίας, τον λεγόμενο «τρίτο δρόμο» στην ψυχολογία. Αυτός ο «δρόμος» εμφανίστηκε και αναπτύχθηκε, κυρίως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ως εναλλακτική απάντηση στα κυρίαρχα μέχρι τότε ρεύματα της ψυχανάλυσης και του συμπεριφορισμού.

Η ανθρωπιστική ψυχολογία, όπως ήδη αναφέρθηκε, αντλεί την καταγωγή της θεωρητικά από τις φιλοσοφίες της φαινομενολογίας και του υπαρξισμού. Στο κέντρο των δύο αυτών φιλοσοφικών ρευμάτων του 20ου αιώνα βρίσκεται ο μοναδικός, ιδιαίτερος και πάντα διαφορετικός άνθρωπος, με την πολύ προσωπική, υποκειμενική, άρα ανεπανάληπτη, αντίληψη και νοηματοδότηση του κόσμου και του εαυτού του.

Αυτήν ακριβώς την υποκειμενική αλήθεια, με όλες της τις πτυχώσεις, φωτοσκιάσεις και αποχρώσεις, συμπεριλαμβανομένων των αρνήσεων και διαστρεβλώσεών της, προσπαθεί να κατανοήσει σε βάθος η Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική Συμβουλευτική/Ψυχοθεραπεία.

Στόχος συνεπώς αυτής της ιδιαίτερης ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης δεν είναι η τεχνοκρατική, μονοσήμαντα επιστημονική εξήγηση της ανθρώπινης κατάστασης, αλλά η κατανόησή της μαζί με τις δυνατότητες, αλλά και περιορισμούς της. Ο απεριόριστος σεβασμός προς αυτήν την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη, είναι που εμπνέει αυτήν την στάση, αντί οποιασδήποτε άλλης.

Συνεπώς, η Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική Συμβουλευτική/ Ψυχοθεραπεία δεν ενδιαφέρεται να ορίσει και να αναπτύξει διαγνωστικά εργαλεία και θεραπευτικές τεχνικές, πού άμεσα θα καθιστούσαν τον άνθρωπο αντικείμενο έρευνας, ερμηνείας και ανάλυσης. Αντίθετα, το κύριο μέλημά της είναι η καλλιέργεια στάσεων, θέσεων, ποιοτήτων που θα βοηθήσουν τον σύμβουλο/ψυχοθεραπευτή να συναντήσει τον πελάτη του, ως ένα άλλο υποκείμενο στην ετερότητά του. Μέσα από αυτή τη συνάντηση θα μπορέσει ο πελάτης, με την σειρά του, να έλθει σε επαφή με τον ίδιο του τον εαυτό, ν’ αποδεχτεί την ιδιαιτερότητά του, να σχετιστεί με τον εαυτό του και να απελευθερωθεί ενδεχομένως από ανεπιθύμητες συμπεριφορές ή/και δυσάρεστα βασανιστικά συμπτώματα.

Με τον ίδιο τρόπο βέβαια, η Προσωποκεντρική και η Focusing-βιωματική προσέγγιση αντιλαμβάνεται και κατανοεί την θέση της ανάμεσα στις άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Δεν θεωρεί ότι αυτή κατέχει την απόλυτη αλήθεια για τον άνθρωπο, αλλά ότι προσφέρει μία ιδιαίτερη, μοναδική, ξεχωριστή θεωρία για αυτόν με δυνατότητες βέβαια, αλλά και περιορισμούς.

Κορυφή της σελίδας

---

H Προσωποκεντρική Προσέγγιση

Κορυφή της σελίδας

Carl Rogers

Ιστορική εξέλιξη

Θεμελιωτής της Προσωποκεντρικής θεώρησης είναι ο Carl R. Rogers. Ο πρώτος ψυχολόγος που διατύπωσε και ανέπτυξε μια ξεχωριστή ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.

Η Προσωποκεντρική Προσέγγιση κατά την διάρκεια της εξέλιξής της πέρασε από διάφορες φάσεις μέχρι να διαμορφωθεί ως μία γενικότερη αυτόνομη προσέγγιση:

• α) Μη-κατευθυντική προσέγγιση (δεκαετία 40)
• β) Πελατοκεντρική « (δεκαετία 50)
• γ) Προσωποκεντρική « (δεκαετία 60 μέχρι σήμερα)

Ο Πυρήνας της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης:

Κορυφή της σελίδας

Η Προσωποκεντρική Προσέγγιση βλέπει τον άνθρωπο ως μία ενιαία και σύνθετη οργανική ενότητα, η οποία διέπεται από μία εγγενή και κυρίαρχη δύναμη, ή ενέργεια, την λεγόμενη τάση πραγμάτωσης. Είναι ακριβώς αυτή η τάση πραγμάτωσης που ωθεί τον κάθε οργανισμό μέσα από την ανάπτυξη, τη βελτίωση και την διαφοροποίηση, προς την πραγμάτωση των δυνατοτήτων του και την ολοκλήρωσή του.

Η Προσωποκεντρική Συμβουλευτική/Ψυχοθεραπεία

Κορυφή της σελίδας

Ο προσωποκεντρικός σύμβουλος/ψυχοθεραπευτής καλείται, μέσα σε αυτό το θεωρητικό πλαίσιο, να ενδυναμώσει και να διευκολύνει τον πελάτη του να έρθει σε επαφή με αυτή του την τάση και να της επιτρέψει ν’ αναπτυχθεί και να καλλιεργηθεί.

Για να επιτευχθεί αυτό, ο προσωποκεντρικός σύμβουλος/ψυχοθεραπευτής καλείται να δημιουργήσει και να διατηρήσει μια κατάλληλη θεραπευτική σχέση με τον πελάτη του, η οποία διέπεται από ένα κλίμα ασφάλειας, σεβασμού και εμπιστοσύνης. Αυτή η σχέση οφείλει να στηρίζεται στις τρείς θεραπευτικές συνθήκες, τις οποίες ο C. Rogers χαρακτήρησε ως αναγκαίες και επαρκείς για θεραπευτική άλλαγή: την ενσυναίσθηση, την άνευ όρων αποδοχή και την αυθεντικότητα.

Συνεπώς τα κύρια χαρακτηριστικά της Προσωποκεντρικής Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας είναι:

- Η διαμόρφωση, εκ μέρους του θεραπευτή, ενός κλίματος ασφάλειας, σεβασμού και εμπιστοσύνης

- Η σχέση που διαμορφώνεται και προσφέρεται από τον θεραπευτή στον πελάτη του, βασιζόμενη στις τρείς αναγκαίες και επαρκείς θεραπευτικές συνθήκες:

• Ενσυναίσθηση
• Άνευ όρων αποδοχή
• Αυθεντικότητα

Εάν ο προσωποκεντρικός σύμβουλος/ψυχοθεραπευτής καταφέρει να πραγματώσει, στην σχέση του με τον πελάτή του, τις τρείς αυτές συνθήκες, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο πελάτης να οδηγηθεί σε διεύρυνση του εσωτερικού του πλαισίου αναφοράς, με αποτέλεσμα την καλύτερη κατανόηση του εαυτού του και την μεγαλύτερη αυτο-αποδοχή του, πράγμα που προάγει την περαιτέρω ανάπτυξη του, καθώς και την ψυχική του υγεία

Βασικοί όροι της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης

Κορυφή της σελίδας

• Οργανισμός
• Τάση Πραγμάτωσης – Τάση Αυτοπραγμάτωσης
• Εαυτός
• Όροι Αξίας
• Οργανισμική Εκτιμητική Διαδικασία
• Εσωτερικό Πλαίσιο Αναφοράς
• Κέντρο Αξιολόγησης
• Αντιληπτικό Πεδίο
• Φαινομενολογικό Πεδίο
• Ενσυναίσθηση
• Άνευ Όρων Αποδοχή
• Αυθεντικότητα
• Παρουσία
• Συμβολοποίηση
• Συμφωνία/ Ασυμφωνία
• Αμυντικός μηχανισμός άρνησης
• Αμυντικός μηχανισμός Διαστρέβλωσης
• Αμυντικός μηχανισμός Ενδοβολής
• Πρόσωπο
• Πλήρως Λειτουργικό Πρόσωπο
• Συνάντηση
• Θεραπευτική Σχέση
• Ομάδα Συνάντησης
• Μή-κατευθυντικότητα
• Πελατοκεντρική Ψυχοθεραπεία
• Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεία

Κορυφή της σελίδας

---

Η Focusing-Βιωματική Προσέγγιση

Κορυφή της σελίδας

Eugene Gendlin

Οι Απαρχές:

Το Focusing (Διαδικασία Εστίασης) ως Τεχνική

Το Focusing (στα ελληνικά ‘διαδικασία εστίασης’) αναπτύχθηκε από τον φιλόσοφο και ψυχοθεραπευτή, καθηγητή του πανεπιστημίου του Σικάγο, Eugene T. Gendlin, Ph.D., την δεκαετία του ’70, ως απότελεσμα κλινικής έρευνας και ψυχοθεραπευτικής εμπειρίας.

Συγκεκριμένα, όταν ο Carl R. Rogers θέλησε να ερευνήσει τους παράγοντες που επηρεάζουν θετικά την έκβαση της ψυχοθεραπείας, ανέθεσε στον E.T.Gendlin, στενό του συνεργάτη, την διεύθυνση αυτής της έρευνας.

Με αφετηρία την υπόθεση «Πώς η ψυχοθεραπεία βοηθά ορισμένους ανθρώπους περισσότερο από άλλους» ο Ε.Τ.Gendlin και οι συνεργάτες του μελέτησαν εκατοντάδες μαγνητοφωνημένες ταινίες ψυχοθεραπευτικών συνεδριών και κατέληξαν σε μία σημαντική ανακάλυψη: «Η βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης αυτών που είχαν ολοκληρώσει ένα κύκλο ψυχοθεραπείας, ήταν ανεξάρτητη της ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης του θεραπευτή και του ‘περιεχομένου’ των θεραπευτικών συνεδριών». Το βασικό γνώρισμα των επιτυχημένων θεραπειών ανήκε στους πελάτες, με κάποια κοινά χαρακτηριστικά, όπως:

Ο τρόπος με τον οποίο μιλούσαν ήταν λιγότερο εγκεφαλικός, ή αναλυτικός, και περισσότερο βιωματικός Είχαν καλύτερη επαφή με το σώμα τους και τα συναισθήματά τους Συνήθιζαν να στρέφουν την προσοχή τους στο σώμα τους, και Προσπαθούσαν να αποκωδικοποιήσουν τα σήματα που αυτό «εξέπεμπε» Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά αποδείχθηκαν ως το πλέον σημαντικό «εργαλείο» για επιτυχή ψυχολογική αλλαγή, το οποίο φαίνεται ότι κάποιοι κατείχαν, ενώ σε άλλους έλλειπε παντελώς.

Αυτό το «κενό» προσπάθησε να καλύψει ο E.T.Gendlin, δημιουργόντας και αναπτύσσοντας την Διαδικασία Εστίασης, ως μία δεξιότητα για να ωφεληθούν περισσότεροι από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Το 1978 ο E.T.Gendlin κυκλοφόρησε το βιβλίο Focusing, στο οποίο περιέγραψε αναλυτικά τη Διαδικασία Εστίασης, ως μία τεχνική με διακριτά βήματα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσος από ειδικούς, όσο και από το ευρύτερο κοινό, ως μία διαδικασία αυτογνωσίας και αυτοθεραπείας.

Βεβαίως η Διαδικασία Εστίασης δεν περιορίζεται στα πλαίσια μιας απλής τεχνικής. Με βάση το Focusing έχει αναπτυχεί τα τελευταία χρόνια μία ξεχωριστή φιλοσοφική οπτική καθώς και μία επιστημονική προσέγγιση, η οποία εφαρμόζεται σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς, όπως:

• Στη συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία
• Στη ψυχολογία της υγείας
• Στο χώρο της τέχνης
• Στο χώρο των επιχειρήσεων, κ.ά.

Κορυφή της σελίδας

Μετεξέλιξη:

Η Focusing-Βιωματική Προσέγγιση

Στον πυρήνα της θεωρίας της Focusing-βιωματικής Προσέγγισης βρίσκεται το άμεσο και συνεχές βίωμα, ο,τιδήποτε βιώνουμε κάθε στιγμή, και που - ως τέτοιο - ρέει και μεταβάλλεται διαρκώς – καθώς και ο τρόπος που σχετιζόμαστε με αυτό.

Συνήθως δεν είμαστε ανοιχτοί στο άμεσο και συνεχές βίωμά μας. Δεν έχουμε μάθει να είμαστε ανοιχτοί, να το αποδεχόμαστε και να το συμβολοποιούμε κατάλληλα. Τις περισσότερες φορές η σχέση με το βίωμά μας είναι περιοριστική, διαστρεβλωτική, ενίοτε παγιωμένη, δεσμευτικά άκαμπτη, γι’ αυτό και επαναλαμβανόμενη. Η ζωή μας ως εκ τούτου αποτελείται από κοινότοπα επαναλαμβανόμενα γεγονότα που χάνουν το βιωματικό τους βάθος και δεν μετουσιώνονται σε εμπειρίες, με αποτέλεσμα η προσωπική μας ανάπτυξη να εμποδίζεται, να μην προάγεται, σύμφωνα με τις βαθύτερες ανάγκες και επιθυμίες μας, και ενδεχομένως να τραυματίζεται – σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό – ανάλογα με την προσωπική μας ιστορία.

Για να μπορέσουμε νά άρουμε τα εμπόδια και να προάγουμε την προσωπική μας ανάπτυξη, αυτό που απαιτείται, σύμφωνα με τον Gendlin, είναι είτε η βελτίωση της σχέσης μας με το βίωμά μας, είτε η αποκατάσταση της σχέσης, αν αυτή έχει διακοπεί. Για τον σκοπό αυτό ο Gendlin προτείνει τη Διαδικασία Εστίασης (Focusing), η οποία διευκολύνει την προσέγγιση του βιώματος και την σύνδεση ή επανασύνδεσή της με αυτό.

Με την Διαδικασία Εστίασης κανείς στρέφει την προσοχή του στο σώμα του – έτσι όπως το νιώθει εσωτερικά – για να αποκτήσει μία σωματική αίσθηση της κατάστασης που βιώνει.

Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμιστεί, ότι στην φιλοσοφία της Διαδικασίας Εστίασης το σώμα, περιβάλλον, κατάσταση και βίωμα βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση και αποτελούν ένα αδιαίρετο ολον. Το σώμα μου δεν είναι απλά μία μηχανή με λειτουργίες, αλλά το πρωταρχικό όργανο με το οποίο συναντώ τον κόσμο και σχετίζομαι με αυτόν. Το σώμα βρίσκεται σε διαρκή διαδικασία αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον και ενέχει πληροφορίες, όχι ακόμη συμβολοποιημένες, αναφορικά με αυτό που ζεί και βιώνει στο εδώ και τώρα. Με την έννοια αυτή το σώμα ενέχει το βίωμα και γι’ αυτό το σώμα ξέρει...

Focusing-Βιωματική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία

Κορυφή της σελίδας

Κύρια χαρακτηριστικά της Focusing-Βιωματικής Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας είναι:

• Η διαμόρφωση, εκ μέρους του θεραπευτή, ενός κλίματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης για τον πελάτη
• Η στάση/παρουσία του θεραπευτή που εμπνέεται από τις 3 θεραπευτικές συνθήκες της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης
• Η αλληλεπίδραση θεραπευτή - πελάτη
• Οι ανταποκρίσεις του θεραπευτή, οι οποίες απευθύνονται στην βιωματική διαδικασία του πελάτη με στόχο την βελτίωση ή/και ανάπτυξη της βιωματικής του διαδικασίας
• Η διευκόλυνση του πελάτη να εστιαστεί, να παραμείνει και να σχετιστεί με την δική του βιωματική διαδικασία

Επιπρόσθετα, κεντρικός όρος στην θεωρία και πρακτική της Focusing-βιωματικής Προσέγγισης, και κατ’ επέκταση της Focusing-βιωματικής Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας, είναι ο σύνθετος όρος βιωμένη αίσθηση (felt sense).

Κατά την «διαδικασία εστίασης» ο πελάτης έρχεται σε επαφή με έναν ιδιαίτερο τύπο σωματικής «γνώσης». Αυτή την «γνώση» ονομάζουμε βιωμένη αίσθηση. Η βιωμένη αίσθηση πρέπει να σημειωθεί ότι δεν προϋπάρχει, αλλά διαμορφώνεται κατά την διαδικασία εστίασης, όταν δηλαδή ο πελάτης στρέψει την προσοχή του στο σώμα του, το οποίο ενέχει (implies) πληροφορίες σε σχέση με την κατάσταση, ή το πρόβλημα που βιώνει.

Η βιωμένη αίσθηση φέρει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Διαφοροποιείται από τα συναισθήματα που συνήθως είναι πολιτισμικά καθορισμένα και γι’ αυτό εύκολα αναγνωρίσιμα
• Βιώνεται σωματικά
• Είναι ολιστική, ασαφής και προ-λεκτική
• Αναφέρεται και παραπέμπει σ’ ένα ασυμβολοποίητο συνολικότερο βίωμα, του οποίου αποτελεί την πρωταρχική έκφραση
• Αποτελεί την «είσοδο» για το πέρασμα στην υπο-νοούμενη, πολύπλοκη πλευρά του «όλου» βιώματος, από όπου μπορεί ν’ αντληθεί καινούργιο «υλικό» προς περαιτέρω επεξεργασία.

Το υλικό αυτό εμπλουτίζει την υπάρχουσα συναισθηματική και νοητική γνώση και αποτελεί τη βάση για θεραπευτική αλλαγή. Εχοντας ο πελάτης ως πυξίδα την σωματικά βιωμένη αίσθηση μπορεί σταδιακά να σχετιστεί, ή και να επανασυνδεθεί με το βίωμά του, ν’ αποκτήσει πρόσβαση σ’ αυτό, ν’ αντλήσει πληροφορίες και έτσι να διατυπώσει καινούργια νοήματα, αναφορικά με αυτό, καί τέλος να οδηγηθεί σε πιθανές αλλαγές στη ζωή του.

Κορυφή της σελίδας

---

Βασικοί όροι της Focusing-Βιωματικής Προσέγγισης

Κορυφή της σελίδας

• Περιβάλλον (environment)
• Οργανισμός
• Σώμα
• Άμεσο βίωμα
• Αλληλεπίδραση (interaction)
• Διαδικασία (process)
• Βιωματική διαδικασία (experiencing)
• Εμπειρία (experience)
• Focusing στάση/παρουσία
• Ενεχόμενο, υπο-νοούμενο (implicit)
• Ρητό, συμβολοποιημένο (explicit)
• Προαγωγική τάση(carrying forward)
• Όριο συνειδητής σκέψης (edge of awareness)
• Δημιουργία εσωτερικού ελεύθερου χώρου
• Βιωμένη αίσθηση (felt sense)
• Βιωμένη αλλαγή (felt shift)
• Διαδικασίας παράκαμψης (skipping)
• Διαδικασία διασταύρωσης (crossing)
• Διαδικασία εμβάθυνσης (dipping)
• Διαδικασία ζικ-ζακ (zig-zag process)
• Δεσμευτική, άκαμπτη δομή (structure bound)
• Κλίμακα βιωματικής διαδικασίας (experiencing scale)

Κορυφή της σελίδας

Εκπαίδευση

Προσωποκεντρική και Focusing-βιωματική Εκπαίδευση

Στη Προσωποκεντρική και Focusing Βιωματική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία (F. O. T.)

---

 

"Ότι ξεχνούν οι άνθρωποι, τα κύτταρα το θυμούνται.
Το σώμα, αυτός ο ελέφαντας"
Middlesex, G. Ευγενίδης

 

Carl Rogers

 

Eugene Gendlin